İlgide yer alan dilekçe ve eklerinde, ..… Karayolu Yolcu Taşıma Kooperatifinin olağan genel kurulunun 10.10.2021 tarihinde, çoğunluk sağlanamadığı takdirde ise 24.10.2021 tarihinde yapılacağına ve hazirun listesinde yer alan ortakların bazılarının anasözleşmede yer verilen ortaklık şartları ile kooperatife genel kuruldan 3 ay önce ortak olma şartını sağlamadığının tespit edildiğine yer verilmiş olup, bu durumdakilerin genel kurulda oy kullanıp kullanamayacağı ile yönetim kurulunun kendi ibrasında vekaleten oy kullanıp kullanamayacağı hususlarında Bakanlığımızdan bilgi talep edilmektedir.
Bilindiği üzere Karayolu Yolcu Taşıma Kooperatifi Örnek Anasözleşmesinin "Ortaklıktan Çıkarma" başlıklı 14 ncü maddesinde, "Durumları aşağıda gösterilen hallere uyanlar yönetim kurulu kararı ile ortaklıktan çıkarılır. 1) Ortaklık şartlarından araçla ilgili olanları kaybettiği tarihten itibaren 6 aylık süre içerisinde bu şartı sağlamayanlar ile 10’uncu maddede belirtilen diğer ortaklık şartlarından herhangi birini kaybedenler, 1) Parasal yükümlülüklerini 30 gün geciktirmeleri üzerine, yönetim kurulunca noter aracılığı ile yapılacak ihtarı takip eden 10 gün içinde bu yükümlülüklerini yerine getirmeyenlere yine aynı kurulca ikinci ihtar yapılır. İkinci ihtarı takip eden bir ay içerisinde de yükümlülüklerini yerine getirmeyenler, 2) Kooperatifin para, mal ve belgeleri üzerinde işledikleri suçlardan dolayı mahkûm olanlar. Çıkarma kararı gerekçeli olarak yönetim kurulu karar defteri ile ortaklar defterine kaydedilir. Kararın onaylı örneği, çıkarılan ortağa tebliğ edilmek üzere 10 gün içinde notere tevdi edilir. Ortak, çıkarma kararının tebliğ tarihinden itibaren üç ay içinde itiraz davası açabilir veya genel kurula itiraz edebilir. Bu itiraz, ilk toplanacak genel kurula sunulmak üzere yönetim kuruluna noter aracılığı ile tebliğ ettirilecek bir yazı ile yapılır. Genel kurula itiraz edildiği takdirde, yönetim kurulunun çıkarma kararı aleyhine itiraz davası açılamaz. Genel kurulca verilecek karara karşı itiraz davası hakkı saklıdır. Üç aylık süre içinde genel kurula veya mahkemeye başvurmak suretiyle itiraz edilmeyen çıkarma kararları kesinleşir. Ortaklar, bu maddede gösterilmeyen sebeplerle ortaklıktan çıkarılmazlar. Haklarındaki çıkarma kararı kesinleşmeyen ortakların ortaklık hak ve yükümlülükleri, çıkarma kararı kesinleşinceye kadar devam eder"; "Oy Hakkı ve Temsil" başlıklı 24 ncü maddesinde ise, "Toplantı tarihinden üç ay evvel ortak olmayanlar hariç her ortak genel kurula katılma hakkına sahiptir. Her ortak yalnız bir oya sahip olup yazı ile izin verilmek suretiyle bir ortak diğer bir ortağı, oyunu kullanmak üzere temsilci tayin edebilir. Ortak sayısı 1.000'i geçtiğinde her ortak en çok 9 olmak üzere birden fazla ortağı temsil edebilir. Ancak yönetim ve denetim kurulu seçimlerinde her ortak en fazla bir ortağı temsilen oy kullanabilir. Eş ve birinci derece (ortağın; çocuğu, anne ve babası, eşinin annesi ve babası) akrabalar için temsilde ortaklık şartı aranmaz. Katılma haklarını temsilci olarak kullanan kişi, temsil edilenin talimatına uyar. Talimata aykırılık, oyu geçersiz kılmaz. Temsil edilenin temsilciye karşı hakları saklıdır. Kooperatifin işlerinin görülmesine herhangi bir surette katılmış olanlar, yönetim kurulunun ibrasına ait kararlarda oylamaya katılamazlar. Bu hüküm denetçiler hakkında uygulanmaz. Ortaklardan hiçbiri kendisi, eşi veya usul ve füruğu ile kooperatif arasında ortaklık ilişkileri dışındaki şahsi bir işe veya uyuşmazlığa ait görüşmelerde oy kullanamaz" düzenlemeleri bulunmaktadır.
Yukarıda yer verilen düzenlemeler birlikte değerlendirildiğinde, haklarındaki çıkarılma kararı kesinleşmeyen ortakların ortaklık hak ve yükümlülüklerinin çıkarılma kararı kesinleşinceye kadar devam edeceği anlaşılmaktadır. Buna göre, bir ortağın ortaklık şartlarını sağlamadığı için genel kurulda oy kullanamaması için, öncelikle ortak hakkında yönetim kurulu tarafından alınan gerekçeli bir çıkarılma kararı olması, kararın onaylı örneğinin, çıkarılan ortağa tebliğ edilmek üzere 10 gün içinde notere tevdi edilmiş olması, bu karara karşı anasözleşmenin 14 ncü maddesi doğrultusunda kararın tebliğinden itibaren 3 ay içinde yapılmış herhangi bir itirazın olmaması gerekmektedir. Genel kurula yahut mahkemeye yapılmış bir itiraz var ise, itirazın sonucu kesinleşinceye kadar ortağın bütün ortaklık hak ve yükümlülükleri devam edeceğinden bu durumda olanların genel kurula katılması ve oy kullanmasında herhangi bir engel bulunmamaktadır. Bununla birlikte kooperatife genel kurul tarihinden 3 ay evvel ortak olanların genel kurula katılamayacağı ortadadır.
Diğer yandan mevzuatta yönetim kurulu üyelerinin kendi ibralarında asaleten oy kullanamayacağı düzenlenmiş olsa da, vekaleten oy kullanıp kullanamayacağı ile ilgili herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır. Bu itibarla bahsi geçen kooperatifin anasözleşmesinde aksi düzenlenmemişse, yönetim kurulu üyelerinin kendilerine vekaletname veya temsil belgesi veren ve oylamaya katılabilecek olan ortak adına aralarındaki temsil ilişkisine uygun olarak temsilen oy kullanabilmelerinde herhangi bir engel olmadığı düşünülmektedir.
Bilgilerinizi rica ederim.
……………..…
Bakan a.
Genel Müdür Yardımcısı
